zdjęcie: Slow Italia, Biennale Architektury Wenecja 2025
“Najlepsze Biennale od wielu lat” – tak zgodnie podsumowują tegoroczną edycję twórcy popularnego kanału Architecture is a good idea Radosław i Natalia.
Byliśmy, widzieliśmy i zgadzamy się w tą opinią w 100 procentach. Najciekawsze projekty zobaczyliśmy w Arsenale.
Motywem przewodnim wystawy jest Inteligencja: naturalna, sztuczna, kolektywna. To Biennale udowadnia, że temat przewodni – w tym architektura wobec zmian klimatycznych – potraktowano wyjątkowo poważnie. Nie skończyło się na efektownych wizualizacjach i utopijnych koncepcjach: wystawy prezentują nie tylko diagnozę globalnego problemu coraz bardziej odczuwalnych zmian klimatycznych, ale również konkretne, często bardzo innowacyjne rozwiązania.
Choć architektura nie jest w stanie zatrzymać katastrofy klimatycznej, może znacząco poprawić jakość życia człowieka w warunkach, które nieuchronnie nadchodzą. Tegoroczne Biennale pokazuje to na wielu poziomach: od eksperymentalnych materiałów budowlanych – jak niezwykłe prototypy wytwarzane m.in. z… odchodów słonia – po technologie przyszłości, takie jak szyba autorstwa Matyasa Gutai, która potrafi się nie nagrzewać nawet w palącym słońcu.
zdjęcie: Slow Italia, Biennale Architektury Wenecja 2025
Co ma słoń do architektury? Kontrowersyjny biomateriał
Jedna z najbardziej intrygujących instalacji Elephant Chapel autorstwa tajskiego architekta Boonserma Premthady to czterometrowa, sklepiona konstrukcja zbudowana w całości z cegieł stworzonych z… odchodów słonia. Projekt nie tylko odpowiada na pytanie, jak wznosić lekkie, a jednocześnie wytrzymałe budowle z minimalnej ilości materiału, ale pokazuje, że można to zrobić z bio‑odpadów – z pełnym poszanowaniem dla środowiska
Cegły zostały wykonane ręcznie, formowane warstwa po warstwie, suszone bez użycia pieca – dzięki czemu proces nie emituje dwutlenku węgla. Po zużyciu mogą się rozłożyć i powrócić do ziemi jako naturalny nawóz . Projekt został nagrodzony specjalną nagrodą Jury Biennale.
zdjęcie: Slow Italia, Biennale Architektury Wenecja 2025
Dane jako sztuka
Wizualizacja danych stała się na tej wystawie prawdziwą sztuką: zachwycająca estetyką, a jednocześnie niezwykle przystępną do przyswojenia. Ogromne tablice przedstawiały imponujące osiągnięcia ludzkości w dziedzinach takich jak mieszkalnictwo, fizyka czy urbanistyka, prowokując do refleksji nad kierunkiem rozwoju cywilizacji. Podziwialiśmy też makiety obrazujące zalesianie największych miast (za pomocą drewnianych pali) czy makiet z propozycją zazieleniania istniejących już budynków – na przykład paryskich kamienic. Interesujący jest interaktywny kalkulator do projektowania mieszkań, który automatycznie wylicza przestrzeń potrzebną do życia.
zdjęcie: powerhouse.com.au
Woda z kanału w… filiżance espresso?
Brzmi okropnie? Być może, ale to kolejny projekt nagrodzony nagrodą Jury.
Canal Café to jednocześnie bar i laboratorium. Dzięki hybrydowemu systemowi oczyszczania, przypominającemu działanie przybrzeżnych mokradeł, mętna, słonawa woda z kanałów staje się krystalicznie czysta i zdatna do picia. Najpierw przepływa przez biofiltr, gdzie muł i toksyny zostają usunięte. Później dzieli się na dwa nurty: jeden poddawany jest naturalnym procesom oczyszczania w „mikro-mokradłach” pełnych halofitów i pożytecznych bakterii, drugi przechodzi przez odwróconą osmozę i dezynfekcję UV. Te naukowe terminy mogą brzmieć nieco abstrakcyjnie, ale ważne jest, że esencją tego procesu jest przepyszna kawa z oryginalnym lekko słonawym smakiem laguny.
zdjęcie: domusweb.it
Czy fabryka może być eko?
Projekt Liny Ghotmeh 10,000 Hours of Care ożywia historię odrodzonej fabryki Hermès w Normandii. To pierwsza taka fabryka o dodatnim bilansie energetycznym i niskim śladzie węglowym, gdzie lokalne techniki rzemieślnicze przenikają się z nowoczesnymi technologiami. Ten projekt redefiniujący przemysłową architekturę, dowodzi, że rzemiosło i innowacja mogą iść ręka w rękę i żyć w harmonii między człowiekiem, naturą i zrównoważonym rozwojem.
zdjęcie: Slow Italia, Biennale Architektury w Wenecji 2025
Alternatywna urbanistyka
Ostatni z nagrodzonych projektów nosi nazwę: “Alternative Urbanism: The Self‑Organized Markets of Lagos” autorstwa Nigeryjki Tosin Oshinow. Możemy dzięki niej zanurzyć się w codzienny, improwizowany teatr życia w afrykańskim miasteczku. Te pełne życia ryneczki działają niczym fabryki — przekształcają złom i zużyty sprzęt z gospodarek uprzemysłowionych w trwalsze wartości, napędzając gospodarkę cyrkularną. W miastach tego regionu świata takie inicjatywy są oddolne, powtarzalne i samoorganizujące się, nieregulowane przez państwa, a jednak harmonijnie współistnieją z lokalną społecznością.
zdjęcia: parametric-architecture.com
Jesteśmy dumni, że możemy brać udział w wydarzeniach takich jak weneckie Biennale i inspirować kolejne pokolenia polskich designerów do zastanawiania się nad globalnymi problemami i ich rozwiązaniem.
Architektura ma ogromny potencjał i może być zarówno sztuką, jak i realnym narzędziem zmiany. Zdecydowanie to jedna z najlepszych edycji ostatnich lat, którą polecamy każdemu, kto chce zobaczyć, jak może wyglądać architektura jutra.
zdjęcie: Slow Italia, Wenecja 2025
english version:
“The best Biennale in many years” – this is how Radosław and Natalia, creators of the popular channel Architecture is a good idea, unanimously summed up this year’s edition.
We were there, we saw it, and we absolutely agree 100%. The most fascinating projects we discovered were at the Arsenale.
The main theme of the exhibition is Intelligence: natural, artificial, collective. This Biennale proves that the overarching theme – including architecture in the face of climate change – has been taken exceptionally seriously. It didn’t stop at flashy visualizations and utopian concepts: the exhibitions present not only a diagnosis of the global problem of increasingly tangible climate change but also concrete, often highly innovative solutions.
Although architecture cannot stop the climate catastrophe, it can significantly improve the quality of human life in the conditions that are inevitably coming. This year’s Biennale demonstrates this on many levels: from experimental building materials – like extraordinary prototypes made from, among other things… elephant dung – to future technologies such as the glass developed by Matyas Gutai, which can remain cool even under blazing sun.
Controversial biomaterial
One of the most intriguing installations, Elephant Chapel by Thai architect Boonserm Premthada, is a four-meter vaulted structure built entirely from bricks made of… elephant dung. The project not only answers the question of how to construct lightweight yet durable buildings using minimal material but also shows that it’s possible to do so with bio-waste – with full respect for the environment.
The bricks were handcrafted, formed layer by layer, and dried without the use of kilns – meaning the process emits no carbon dioxide. Once no longer in use, they can decompose and return to the soil as natural fertilizer. The Biennale’s international jury recognized this project with an award.
Data visualization as art
Data visualization has become an art form in itself: stunningly aesthetic, yet remarkably accessible. Huge boards displayed humanity’s impressive achievements in fields like housing, physics, or urban planning, provoking reflections on the direction of civilization’s development.
We were also captivated by models illustrating reforestation in the world’s largest cities (using wooden stakes), as well as models proposing the greening of existing buildings – for example, Parisian townhouses. An interesting highlight was an interactive calculator for designing living spaces, automatically calculating the minimum space required for comfortable life.
Can a factory be eco-friendly?
Lina Ghotmeh’s project 10,000 Hours of Care breathes new life into the story of the revitalized Hermès factory in Normandy. It is the first such factory in France with a positive energy balance and a low carbon footprint, where local artisanal techniques merge seamlessly with modern technologies.
This project, redefining industrial architecture, demonstrates that craftsmanship and innovation can go hand in hand, thriving in harmony between humans, nature, and sustainable development.
Canal water… in an espresso cup?
Sounds awful? Perhaps – but it’s another project awarded by the Jury.
Canal Café is both a bar and a laboratory. Thanks to a hybrid purification system reminiscent of coastal wetlands, murky, brackish canal water is transformed into crystal-clear, drinkable water. First, it flows through a bio-filter that removes sludge and toxins. Then, it splits into two streams: one undergoes natural purification processes in “micro-wetlands” full of halophytes and beneficial bacteria, while the other undergoes reverse osmosis and UV disinfection.
These scientific terms may sound a bit abstract, but what’s important is that the essence of this process is delicious coffee with an original, slightly salty hint of the lagoon.
The last awarded project is titled Alternative Urbanism: The Self-Organized Markets of Lagos by Nigerian architect Tosin Oshinowo. Thanks to this project, we can immerse ourselves in the daily, improvised theatre of life in an African town.
These vibrant markets operate like factories – transforming scrap and used equipment from industrialized economies into lasting value, fueling the circular economy. In cities of this region, such initiatives are grassroots, repetitive, and self-organizing, unregulated by the state, yet they coexist harmoniously with the local community.
Summary:
We are proud to participate in events like the Venice Biennale and to inspire new generations of Polish designers to reflect on global challenges and seek solutions.
Architecture has tremendous potential and can be both art and a real tool for change. Without a doubt, this is one of the best editions in recent years, and we wholeheartedly recommend it to anyone who wants to see what the architecture of tomorrow might look like.
—
W 2025 zaplanuj i zaproś swoich architektów na kilkudniową podróż doświadczeniową ze Slow Italia.
